Hipotermi çok soğuk ve rüzgarlı ortamlarda vücudun aşırı ısı kaybetmesi, kaybettiği ısıyı yerine koyamaması ve vücut ısısının normal olan 36.5 derece altına düşmesiyle oluşan, şok ve ölüme sebebiyet verebilen bir soğuk arazıdır. Hipotermi soğukta doğadaki en büyük ve sinsi tehlikelerden birisidir. Önlenmesine çaba göstermek ve bu konuda bilinçli olmak gereklidir.

İnsan vücudu hayati olan vücut ısısını en genelde soğuk hava ve cisimlere temasla ve terleme ile olan buharlaşma ve solunum yollarıyla kaybetmektedir. Vücut ısısının 35 derece civarına düşmesi ile hipotermi başlangıcı olan çok üşüme hissi ve titremeler gelir, 30-31 derece civarında bilinç kaybı gerçekleşir ve 28 derece civarında ölüm gerçekleşir. Buna kabaca 'donarak ölme' de denilebilir.


Soğuk ve rüzgarlı ortamlarda açıkta kalmak, soğukta yeterince yalıtımlı giysilere sahip olmamak ve ıslanmak hipoterminin en temel ve büyük sebepleridir. 'Rüzgar üşütme faktörünü de hatırlamak gerekir. Zaten soğuk olan hava, sert bir rüzgarla daha da soğuk bir etki yapacaktır. Örneğin eksi 5 derecede bir kış gününde, saatte 25 kilometre hızla esen rüzgarla, gerçek ısı eksi 20 derece ve daha altında hissedilecektir. Kısaca rüzgardan korunmak ve daima hareket etmek vücut ısısının aşırı düşmesini ve hipotermik durumdan uzak kalınmasını sağlar.

Doğada bol sıcak sıvı ve karbonhidratlı, hızlı enerji tarzında besinler tüketmek, ekip arkadaşlarının hipotermi belirtilerini dikkatle gözlemek, yedek ve kuru yalıtıcı giysiler bulundurmak, gerekirse rüzgarı kesen bir barınağa acilen girebilmek, fiziki olarak hareketli olmak hipoterminin önlenmesinde önemli yer tutar. Özellikle iç ve dıştan ıslanmanın engellenmesi ile hipotermiye karşı mücadelede önemli adım atılır, çünkü ıslak bir elbise ile normalden 360 defa hızla enerji kaybedilmektedir ve vücudun bunu yerine koyabilmesi imkansızdır. Ne pahasına olursa olsun ıslanmaktan kaçınılmalı ve ıslanma durumunda kuru giysiler giyilmelidir.

Hipotermi Belirtileri

Hipoterminin hatırlanması gereken ilk belirtileri, vücudun kaslarının ısınmak amacıyla oluşturduğu şiddetli titremelerdir. Bunun ardından zihni uyuşukluk ve konuşma/düşünme zorluğu ile hareketlerde büyük bir koordinasyonsuzluk gelir. Hipotermik kişi isteksiz, tembel, inisiyatif kullanamayacak kadar aciz bir tablo sergiler, düşünsel açıdan karmaşa içindedir ve 'saçmalar', mantıklı düşünemez, karar veremez. Son olarak da, baygınlık ve bilinç kaybı ile koma hali takip edecektir. Kazazede bu duruma gelmeden çok önce müdahale etmek çok önem taşır ve kurtarıcı olur.

Hipotermide Müdahale Yöntemleri

Hipoterminin erken safhasında rüzgarı ve soğuğu biraz olsun kesecek kuru bir ekstra giysi katmanı giymek, eldiven ve bere takıp biraz sıcak sıvı almak ve bir lokma enerji yiyeceği yemek, gerekiyorsa rüzgarı kesen bir bivak (geceleme torbası) torbasına girip ısınmak yeterli olacaktır. Daha ileri hipotermik durumlarda, kendine bakamayacak durumdaki kazazede bir an önce, fazla hareket ettirilmeden kapalı, rüzgâr almayan korunaklı bir yere (çadır, kar barınağı, kaya ardı vb.) taşınmalı, soğukla teması kesilmeli, yavaş yavaş ısıtılmalı, bilinci yerindeyse bol ılık sıcak sıvı içmesi ve dinlenmesi sağlanmalıdır. Kazazedenin bilinci yerinde değilse bir başka kişinin vücut ısısı ile ısıtılmalıdır, çünkü kazazedenin vücut ısısı bunu kendisi yapabilecek durumda değildir. İki kişinin bir uyku tulumunun içine beraber girmesi yeterli olacaktır. Teni yakmayacak kadar sıcaklıkta bir su şişesi kullanıp gövdeyi ısıtarak vücut merkez ısısını yükseltmek gereklidir. El ve ayakların çok hızlı ve şiddetli ısıtılmasından kaçınılmalıdır, çünkü bu uç organlardaki aşırı soğuk kanın dolaşımla kalp ve hayati organlara gitmesi ve muhtemelen emboliye neden olması istenmeyen ve ölümcül olabilecek bir durumdur. (Bu, donuk durumunda da uygulanması gereken bir kuraldır.)


Soğuktan korunmada tamamen yanlış olan bir hareket tarzı da alkol ve alkollü ürünler tüketmektir. Önceleri damarları genişletmesiyle vücut ısısını artıran alkol, etkisi azalıp damarlar büzülünce üşüme hissini hızla daha da arttırır ve vücut merkez ısısında tehlikeli olabilecek düşüşlere yol açar, bu nedenle de kesinlikle kaçınılmalıdır.

Aşırı yorgunluk ve fiziki zorlanma ile vücudun tükenmesi de hipotermiye yol açabilecek sebepler arasındadır; dolayısıyla yapılacak soğuk iklim faaliyetlerinde aşırı uçtaki zorlamalar ve sınırlarda soğukta kalmaktan bilinçli olarak kaçınılmalı, ekipler kendi içlerinde bilinçli şekilde gözlemde bulunarak hipotermi baş göstermeden onu görebilmelidirler. Hipoterminin nasıl oluştuğunu anlamak ve onu engelleyecek imkanları doğru kullanmak bu tehdidi ortadan tamamen kaldırmasa bile çok azaltır.

İsviçre Derecelendirme Sistemi: Bu yöntem ile iç organlarımızın havadaki sıcaklık durumuna göre verdiği tepkileri değerlendirerek sınıflandırma yapar. Aşağıdaki Hipotermi İsviçre Derecelendirme Sistemine ait detaylı tablo yer almaktadır.

Hipotermi sınıflandırması
İsviçre Sistemi	Belirtiler	Seviye	Sıcaklık
Derece 1	Uyanık ve Titreme	Hafif	32–35 °C (90–31 °F)
Derece 2	Uykulu ve Titreme yok	Orta	28–32 °C (82–26 °F)
Derece 3	Bilinç ve Titreme yok	Şiddetli	20–28 °C (70–18 °F)
Derece 4	Yaşam Belirtisi yok	Çok Ağır	<20 °C (68 °F)