Güneydoğu Anadolu bölgesinde yer alan Şırnak ilinin bir ilçesi olan Cizre kendi adını taşıyan Cizre Ovasındadır. Şırnak merkezine 46 km mesafededir. Mezopotamya'nın en eski şehrinin Cizre olduğu yapılan araştırmalar ışığında anlaşılmaktadır. Hz. Nuh’un gemisinin tufandan sonra Cudi dağında olduğu rivayet edilmektedir. Hz. Nuh’un türbesi de Cizre ilçesinde bulunmaktadır. Tarihi ile çok sayıda turistin ziyaret ettiği bir ilçedir.

Cizre TarihiCizre tarihi demir çağına kadar uzanmaktadır. M.Ö. 10 yy da kentte yerleşim olduğu bilinmektedir. Bu tarihte Musul ile birlikte bölgenin Uquail merkezi olarak bilinmekteydi. O zamanlar ismi Cezireydi Cezire ada anlamına gelmektedir. Kente bu ismin verilmesinin nedeni ise Dicle nehrinin burada kıvrılmakta ve bölgeye adeta bir ada görüntüsü vermektedir.


Cizre’de M.Ö. 2000 senesinden başlayarak Babil, Asur, Med, Pers, Selevkos, Sasani ve Arap medeniyetlerine ev sahipliği yapmıştır. İslamiyetin yayılmaya başlamasından sonra da Emevi’ler ve Abbasiler bölgede hüküm sürmüştür. Büyük Selçuklu Devletinin hakimiyetine 1096 yılında girmiş ve Osmanlı İmparatorluğunun Doğuya doğru genişlemesi sonucunda da 1627 yılında Osmanlı topraklarına katıldı. Kurtuluş Savaşı sırasında Fransızlara büyük direniş göstermiştir.

Milat kokan bu güzide ilçemizin tarihini de öğrendiğimize göre sıra geldi Cizrede gezilecek yerler listesini incelemeye.

Cizre Kalesi

M.Ö. 4000 yılında Gudiler tarafından Nuh tufanından etkilenilerek gemi görüntüsünde yapılmış olan kale daha sonra bölgede yaşanan savaşlardan etkilenmiş ve zarar görmüştür. Kale Asurlular, Babiller ve Abbasiler zamanlarında tamirat görmüştür.Müze günümüzde ziyaretçilerini tarihin içinde bir gezintiye çıkartmaktadır. Kale içinde medrese, hamam, zindan ve mahkeme gibi ihtiyaç duyulan bütün bölümlerin olduğu görülmektedir.

Ulu Cami ve Ejder Desenli Kapı Tokmağı

Kilise olarak yapılan bina İslamiyet’in Şırnak Cizrede kabul edilmesinden sonra 639 yılında cami olarak kullanılmaya başlanmıştır. Abbasiler yıkıp yeniden inşa etmişlerdir. 1156 yılında dört köşe olarak inşa edilen minaresi, 1945 ve 1971 yıllarında iki kez restore edilmiştir. Caminin kapı tokmaklarında 13. yy da Ebul-İz tarafından yaptırılan iki ejder ve ortalarında aslan başı figürlerinin olduğu kompozisyonlar bulunmaktadır. Bu ejder figürlerinden birisi günümüzde İstanbul Türk ve İslam Eserleri Müzesinde sergilenmektedir. Diğeri ise çalınarak yurt dışına kaçırılmıştır ve Kopenhag David Samling Müzesinde bulunmaktadır.

Mem-u Zin Zindanı

Günümüzde hala ayakta kalmış olan Mem-u Zin Zindanı efsanede geçen Mem'in kaldığı yerdir. Üstü kubbeli olan zindanın duvarları örülürken arasına kurşun eritilerek dökülmüştür.

Hz Nuh Türbesi ve Nuh Camisi

Nuh tufanında gemisinin Cudi dağına geldiği rivayet edilmektedir. Nuh Peygamber burada yaşamış ve vefat etmiştir. Cizre de Hz. Nuh Türbesi daha önceleri kilise olduğu ve İslamiyetin kabul edilmesinden sonra camiye dönüştürüldüğü düşünülmektedir. Türbe ve cami günümüzde restore edilerek ziyarete açılmıştır.

İsmail Ebu'l İz El-Cezeri Türbesi

İslam alimi İsmail Ebu'l İz El-Cezeri 1153 ve 1233 tarihlerinde yaşamıştır ve vefat ettiğinde Nuh Peygamber camisinin avlusunda gömülmüştür.

Sarayburnu Kapısı

Sasani İmparatorluğunun hüküm sürdüğü M.Ö. 241-246 tarihlerinde Cizre kalesinin içine 1. Erdeşirin emri ile yaptırılan kapı üç adet devasa yekpare siyah taştan üzeri kubbeli olarak inşa edilmiştir. İçinde 1 kitabe ile 2 aslan kabartmasının yer aldığı görülmektedir. Cizre’ye giden kişiler tarihi yapıların çok olması ile tarihin içinde bir yolculuğa çıkmaktadırlar.

Cizre Nerede ve Cizre’ye Nasıl Gidilir?

Cizre nerede diye sorulacak olursa; Cizre Suriye ile sınır komşusudur. İlçenin batısında İdil, doğusunda Silopi, kuzeyinde Şırnak merkezi ve Eruh ilçeleri bulunmaktadır. İlçeye Şırnak merkezden dolmuş ve otobüsler kalmaktadır. Merkezden Cizre’ye 46 km mesafe bulunmaktadır. İstanbul Cizre arası 1607 kilometredir. Ankara Cizre arası 1159 kilometredir. İlçenin tarihi dokusu ile her yıl çok sayıda turist ziyaret etmektedir.