Adilcevaz, Bitlis’in ilçelerinden biridir. İl merkezine 90 kilometre mesafede yer alır. Geçmişte çok çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. Van Gölü’ne en uzun kıyısı olan ilçe burasıdır. İlçenin diğer kısmı ise Süphan Dağı’na dayanır. Bölgede yaygın olarak ceviz üretimi yapılmaktadır. Geçmişi çok eskilere dayanan Bitlis Adilcevaz'ın tarihine bir göz atalım.

Adilcevaz Tarihi

Adilcevaz bölgesinin geçmişi mağara devrine kadar uzanır. Urartular zamanında yerleşime açılmıştır. Geçmişi milattan önce 2000’li yıllara dayanır. Milattan önce 600’lü yıllarda ise bölgede Pers egemenliği görülür. Daha sonraki zamanlarda ise Makedonyalılar hüküm sürmüştür. Milattan sonra 7’nci yüzyılda Adilcevaz ve çevresini Hz. Ömer fethetmiştir. Osmanlı döneminde ise Yavuz Sultan Selim Çaldıran Savaşı’ndan sonra bölgeyi Osmanlı sınırlarına dahil etmiştir.


Adilcevaz'ın eski adı Arcige’dir. Bazı kaynaklarda ise bu alan “Zatı-Cevaz” yani “Cevizler Beldesi” adıyla geçer. Daha sonraki tarihlerde bölgede yaygın olarak ceviz yetiştiği için “Vad-il Cavz” isminin öne çıktığı görülür. İsmin son hali de buradan gelir. Bölge tarihi ve doğal güzellikleriyle öne çıkar.

Yazımızın devamında ise dünyanın en sakin şehirleri (Cittaslow) listesinde yer almaya hazırlanan Adilcevaz gezilecek yerler listesini sizin için derledik.

Sahil Kalesi

Sahil Kalesi, Adilcevaz’da Van Gölü kıyısında yer alır. Adilcevaz Kalesi olarak da bilinir. Kale sarp kayalıklar üzerine inşa edilmiştir. Surların bir kısmı gölün suları altında kalmıştır. Yapı malzemesi olarak kesme taş kullanılmıştır. Kalenin 38 kulesi bulunur. İç ve dış olarak iki bölüme ayrılır. Bu bölümleri demirden yapılmış bir kapı birbirine bağlar. Osmanlı zamanında kalede 300 kagir ev, Süleyman Han Camii, cephane mahzeni, buğday ambarı, su sarnıçları gibi yapıların bulunduğu bilinmektedir. Kalenin içindeki yerleşim alanı Ermeniler zamanında Artske ismiyle anılmıştır.

Ulu Camii

Ulu Camii, ilçenin batı kısmında bulunur. Van Gölü kıyısında bir yamaç üzerinde inşa edilmiştir. Yapılış tarihi tam olarak bilinmese de yapısından anlaşıldığı kadarıyla 14-15’inci yüzyıldan kalma olduğu söylenebilir. Fakat bazı incelemelere göre Selçuklu dönemi eseri olduğu da düşünülmektedir. Yerleştiği konum itibariyle doğu ve batı bölümleri toprakla iç içe geçmiştir. Bu yüzden güney cephesi daha net görülür. Yapı 1965 yılında bir restorasyon geçirmiştir.

Tuğrul Bey (Zal Paşa) Camii

Tuğrul Bey Camii Adilcevaz-Ahlat karayolu üzerinde bulunur. Van Gölü kıyısında yer alan bir başka yapıdır. Kuzey tarafında Adilcevaz Kalesi bulunur. Osmanlı kaynaklarında geçen bilgiye göre caminin yapımına 1572 yılında başlanmıştır. Mimar Sinan inşaatı başlatmıştır. Yapı 1580 yılında hizmete açılmıştır. Bu yapı Anadolu’daki ilk kubbeli camii olma özelliği taşır. Caminin üzeri 12 kubbe ile örtülmüştür. 1965 yılında onarılan cami hala ibadet yapılabilir durumdadır.

Kef Kalesi

Kef Kalesi ilçe merkezine 6 kilometre mesafede bulunur. Urartular medeniyetinden kalma olan yapı Kral 2. Rusa döneminde inşa edilmiştir. O dönemde kalenin bulunduğu çevrede Arzaşkun kentinin olduğu bilinmektedir. Bu bölge “Haldi Kenti” adıyla da anılır. Kale 550 metre yükseklikteki volkanik tepe üzerinde konumlanmıştır. Kalede yapılan kazılar sonucu burada büyük bir sarayın izine de rastlanmıştır.

Van Gölü

Adilcevaz Van Gölü’ne en uzun kıyısı olan yerleşimdir. Bu kıyılardaki sahiller özellikle yaz aylarında pek çok ziyaretçiyi ağırlar. Buralardan göle girilebilir ve yüzülebilir. Gölün üzerinde tekne ile gezilebileceği gibi üzerindeki adalar da ziyaret edilebilir.

Süphan Dağı

Süphan Dağı Türkiye'nin en yüksek üçüncü dağıdır. Adilcevaz ilçesi dağın kenarında kurulmuştur. İlçenin bir yanı dağa yaslanırken diğer yanı Van Gölü’ne açılır. Süphan, sönmüş volkanik dağlardan biridir. Dağ tırmanışı, trekking gibi aktiviteler için sıkça tercih edilen bir bölgedir. Bölge özellikle Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül aylarında bu sporlara uygun hale gelir. Tırmanışa Aydınlar köyü üzerinden başlanır. Çevredeki Şekerpınarı veya Süphan yaylasında kamp atılır. Dağa tırmanış ve dönüş yaklaşık 10 sürer. Tırmanışlar genellikle dağın doğusundan gerçekleştirilir. Bu süreçte çevrenin ve gölün eşsiz manzaraları ile karşılaşılır. Kış aylarında bölge kayak sporu için uygun hale gelir.

Aygır Gölü

Aygır Gölü, Süphan Dağı’nın güney tarafındaki bir çanakta bulunur. Tatlı suya sahip ve kaynak sularla beslenen bir yapısı vardır. Çevresinde geniş mesire alanları bulunur. Piknik yapmak için sıkça tercih edilir. Gölde çeşitli balıklar da yaşar ve avlanabilir. Temiz havası ve göl manzarasıyla Aygır Gölü görülmeye değer yerlerden biri.

Yöresel Yemekler

Adilcevaz yöresine özgü yemekler oldukça lezzetlidir. Özellikle kahvaltıda tercih edilen murtuğa isimli yemek oldukça güzeldir. Yumurta ile yapılır. Van Gölünde yetişen ve az rastlanan bir balık olan inci kefali ile yapılan yemekleri denemek güzel olabilir. Yöre halkı inci kefali ile Şile adındaki yemeği yapar. Ayrıca bu bölgeye özgü bir içli köfteleri de vardır. Adilcevaz, ceviziyle ünlü bir yerdir. Burada yetişen cevizler ince kabuklu oldukları için kolayca kırılıp açılabilir. Cevizlerin içi de sarı renklidir. Bu cevizlerle yapılan yine yöreye özgü ceviz reçeli de oldukça lezzetlidir.

Adilcevaz Nerede? Nasıl Gidilir?

Adilcevaz, Bitlis il merkezine 90 kilometre mesafede yer alır. Ahlat ile arasında 24 kilometre, Erciş ile 66 kilometre, Tatvan ile 65 kilometre mesafede bulunur. İl merkezinden sık aralıklarla kalkan otobüslerle ilçeye ulaşılabilir. İlçe İran'a gidişi sağlayan E-99 karayolu üzerinde bulunur. Ayrıca bölgeye Van ve Muş'taki havalimanları yakın sayılabilir. Demiryolunu kullanacak olanlar da Tatvan’da inip karayolu ile ilçeye ulaşabilirler.