Eminönü Gezilecek Yerler

İstanbul’un Tarihi Yarımadası ismi ile bilinen bölümünde ve Haliç’in batı kısmında bulunan Eminönü, daha önceleri İstanbul ilçesi iken, 7 Mart 2008 tarihinde alınan bir karar ile Fatih ilçesine bağlanarak semt olmuştur.

Eyüp, İstanbul Surları alanı içerisinde kalmasından dolayı merkezin en canlı yerleşimlerinden biri olma özelliğini de elinde bulundurur. Osmanlı zamanında Gümrük Emirliği ve Deniz Gümrüğü birliklerinin burada olmasından dolayı Eminönü ismini almış, cumhuriyetin ilk dönemlerinde ise Fatih ile birlikte İstanbul’un merkezi bir ilçesi halini almıştır.

Dört bir yanı tarih kokan bu güzel semtimizin dilerseniz Eminönü gezilecek yerler listesini gözden geçirelim.

Galata Köprüsü

İstanbul’un iki tarihi bölgesini (Eminönü ile Karaköy) birbirine bağlayan, birçok defa yeniden yapılan köprü.

Haliç’in iki yakasını birleştiren ilk köprünün Iustinianos döneminde (527-565) yapıldığı ve adının Hagios Khalinikos Köprüsü olduğu sanılmaktadır. Fatih Sultan Mehmet’in (1451- 1481) de İstanbul'un fethi sırasında birbirine bağladığı büyük fıçılardan ya da gemilerden bir köprü yaptırdığı söylenmektedir.

Leonardo da Vinci Sultan II. Bayezid'e (1481-1512) bir Haliç Köprüsü projesi sunmuş, fakat bu proje gerçekleştirilmemiştir.

Eminönü ile Karaköy'ü birbirine bağlayan ilk köprü Bezmialem Valide Sultan tarafından 1844 yılında Tersane’de yaptırılmıştır. Valide Sultan ya da Cisricedit Köprüsü olarak da adlandırılan ve 18 yıl kullanılan bu köprü, 500 metre uzunluğundadır ve dubalar üzerine oturtulmuştur.

Köprünün kullanıldığı dönemde, halktan "müruriye" adı altında bir geçiş ücreti alınmıştır. 1863 yılında bu köprünün yerine daha geniş bir köprü yapılmış, eski köprü de Unkapanı’na taşınmıştır. Daha sonra İngiliz G. Wels firması tarafından 1875 yılında hizmete açılan yeni bir köprü yapılmıştır. 480 metre uzunluğunda 14 metre genişliğinde olan bu yeni köprü 24 duba üzerine oturtulmuştur. 1912 yılına kadar kullanılan bu köprünün yerine, Alman Man firması tarafından tarihi Galata Köprüsü inşa edilmiştir.

350 bin Osmanlı altınına mal olan köprü 462 metre uzunluğunda, 25 metre genişliğindedir. Günümüzde bu köprü Haliç’in iç kısımlarında kullanılmakta ve köprüde birçok kültürel faaliyet gerçekleştirilmektedir. 1987’de temeli atılan, 1992’de Galata Köprüsü’nün yanmasından sonra trafiğe açılan yeni köprü ise, 484 metre uzunluğundadır ve ortasında 81 metrelik açılabilir bir geçidi vardır. Fakat geçit teknik sorunlardan dolayı kullanılamamaktadır. Yakın zamanda üzerine tramvay yolu da eklenen köprü 80 metre boyundaki 200 kazığa oturtulmuştur.

Yapılan temizlik çalışmalarıyla Haliç'te deniz yaşamı canlanmış, Galata Köprüsü yaz kış demeyen amatör balıkçıların uğrak noktası olmuştur.

Rüstem Paşa Camisi

Eminönü, Tahtakale, Hasırcılar Çarşısının bulunduğu bölgede yer alan 1561 tarihli Mimar Sinan yapıtı cami.

Cami, bir süre Diyarbakır ve Anadolu Beylerbeyi görevlerini yürüten, Kanuni Sultan Süleyman'ın (1520-1566) kızı Mihrimah Sultan ile evlenen ve daha sonra sadrazam olan Hırvat asıllı Rüstem Paşa (1500-1561) tarafından 1561 yılında Mimar Sinan'a yaptırılmıştır.

Halil Efendi Mescidinin bulunduğu yere inşa edilen caminin zemin kısmı çukur olduğu için, alt bölüme dükkanlar yapılmıştır. Caminin 4 yarım kubbeyle desteklenen ana kubbesi kemerlerle 4 fil ayağına oturtulmuştur. Kubbenin eteğinde 24 pencere bulunmaktadır. Kubbenin kemerlerinin dayandığı 8 köşeli iki fil ayağıyla yapı üç bölüme ayrılmıştır. 5 kubbeli olan son cemaat yeri 6 sütunla desteklenmiştir.

Caminin içi İznik çinilerinin en güzelleriyle kaplanmıştır. Fakat caminin ünlenmesinde önemli bir rol oynayan bu çinilerin bir bölümü çalınmıştır. 1666 yılında çıkan yangında ve 1766 yılında meydana gelen depremde hasar gören cami onarılmıştır. Ayrıca, caminin çeşitli bölümleri 1962 ve 1968 yıllarında onarım görmüştür.

Yeni (Valide Sultan) Külliyesi ve Camisi

Eminönü, Mısır Çarşısının önünde bulunan külliye ve cami.

Sultan III. Murad'ın (1574-1595) eşi ve Sultan III. Mehmet’in (1595-1603) annesi Safiye Sultan adına yaptırılan külliyenin ilk mimarı (1597), Mimar Sinan'ın öğrencisi Mimar Davut Ağa’dır. 1598 yılından sonra ise, külliyenin yapımını Dalkılıç Ahmet Çavuş üstlenmiştir. 1603 yılında Sultan I. Ahmet’in (1603-1617) tahta çıkması ve Safiye Sultan'ın Eski Saray'a gönderilmesi üzerine yarım kalan inşaat, 1661 yılında Sultan IV. Mehmet’in (1648-1687) annesi Hatice Turhan Sultan tarafından tekrar başlatılmış ve Mimar Mustafa Ağa'nın yönetiminde tamamlanmıştır.

Külliye, cami, sıbyan mektebi, hünkar kasrı, sebil, çeşme ve türbe bölümlerinden oluşmaktadır. Yeni Cami'nin dört fil ayağına oturan ana kubbesi, 17,5 metre çapında ve 36 metre yüksekliğindedir. Bu ana kubbe dört yarım kubbeyle desteklenmiştir. Duvarların ve fil ayaklarının alt bölümleri çinilerle süslenmiştir.

Merdivenle çıkılan iç avlu, 24 sütunla desteklenmiş 24 kubbeli bir revakla çevrelenmiştir. Avlunun ortasında bir şadırvan yer almaktadır. Üç şerefeli iki minare avlunun doğu tarafındaki iki köşede bulunmaktadır. Sıbyan mektebi günümüze ulaşamamıştır. Külliyede birçok Osmanlı Hanedanı üyesinin türbesi ve mezarı bulunmaktadır.

Mısır Çarşısı

Valide Sultan Külliyesi’nin arkasında, yine bu külliyenin bir parçası olarak inşa edilmiş kapalıçarşı.

Mısır Çarşısı bir kapalıçarşıdır. Sultan IV. Mehmet’in (1648-1687) annesi Hatice Turhan Sultan'ın, yarım kalmış inşasını yeniden başlattığı Valide Sultan Külliyesi'ne bağlı olarak inşa edilmiştir. Çarşının mimarı Yeni Cami'nin (Valide Sultan) yapımını tamamlayan Mimar Mustafa Ağa’dır.

Önceleri Valide Çarşısı ve Yeni Çarşı adlarıyla anılmış, 18. yüzyıl ortalarında daha çok Kahire’den gelen malların, özellikle de baharatın satılması nedeniyle, aynı yüzyılda Mısır Çarşısı olarak anılmaya başlanmıştır. Çarşının planı L biçimindedir, iki çatalın kesiştiği yerde lonca vaizinin ahşap kürsüsü bulunmaktadır. 1691 ve 1940 yıllarında iki büyük yangına maruz kalmıştır. 1940 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan onarımdan sonra, çarşı son şeklini almıştır.

Sepetçiler Kasrı

Eminönü, Sarayburnu’nda yer alan kasır.

Sepetçiler Kasrı, Doğu Roma İmparatorluğundan kalan surların üzerine, 1643 yılında inşa edilmiştir. Topkapı Sarayı’nın dış bahçesi içinde (Gülhane) yer almaktadır. 1739 yılında Sultan I. Mahmut döneminde (1730-1754) onarılmıştır. Cumhuriyet’in ilk yıllarında askeri ecza deposu olarak kullanılan kasır, 1980 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından onarıldıktan sonra, Basın Yayın Genel Müdürlüğü bünyesinde Uluslararası Basın Müzesi olarak kullanılmıştır. Günümüzde Sepetçiler Kasrı, restoran ve bar olarak hizmet vermektedir.

Osmanlı’da padişahlar donanmanın sefere çıkışını ve dönüşünü Sepetçiler Kasrı'ndan izlemiştir. Ayrıca, padişahların kayıkları da buraya bağlanmıştır.

Sepetçiler Kasrı, günümüzde Swissotel bünyesinde restaurant olarak hizmet vermektedir. Mekanda yaz ayları boyunca "Özel Türk Geceleri" düzenlenmektedir.