Doğada Hayvan Isırıkları
Doğada birçok yabani hayvan savunma amacıyla insanları ısırabilirler. Bu hayvanların bazıları zararlı bazıları zararsızdır. Çoğu hayvanın salyasında bakteriler yaşar ve bu bakteriler tetanos veya kuduz gibi çeşitli hastalıklara neden olabilir. Böyle bir durumda 5 dakika buyunca temiz bir su ile yıkayıp daha sonrada steril bir bez ile sarılmalıdır. Yara çok derin ise bir tampon yapılması önerilir.
Yılan Isırıkları
Eğer bir yılan tarafından ısırılırsanız panik yapmamalısınız. Panik kalp atışlarınızı hızlandırarak zehrin vücudumuza daha kısa sürede yayılmasına sebep olur. Eğer yılanın hafif derecede zehirli olduğunu tanımlayabilirseniz yarayı su ile yıkamanız ve sıkıca sarmanız yeterli olacaktır. Eğer yılanı tanımlayamıyorsanız ısırık yıkanmamalıdır. Çünkü zehirden hangi yılanın sizi ısırdığı anlaşılabilir. Ve ısırık bu bilgi ışığında tedavi edilebilir. Isırığın olduğu yere baskı yapılmalıdır.
Şekil 1 - Yılan ısırması Müdahalede izlenecek yol aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Hasta sakinleştirilip dinlenmesi sağlanır.
- Yara soğuk su ile yıkanır.
- Yaraya yakın bölgedeki baskı yapabilecek takı ya da eşyalar çıkarılmalıdır. (Yüzük, bilezik, saat vb.)
- Yaraya soğuk uygulama yapılabilir.
- Yaralanan bölgenin dört parmak üst bölümüne dolaşımı engellemeyecek şekilde bandaj uygulanabilir.
- Turnike uygulanmaz.
- Yaralı mümkün olduğunca hareket ettirilmemelidir.
- Yara üzerine hiçbir girişimde bulunulmaz. ( Kesilmez, emilmez, vb.)
- Yaralının yaşam bulguları izlenir.
- Tıbbi yardım istenir. (112)
Böcek Isırıkları ve Kene Yapışması
Arı ve böcek ısırıklarında böceğin iğnesi varsa bir cımbız yardımı ile çıkarılmalıdır. Su ile yıkamak veya yaranın üzerine biraz tükürük sürmek iyi gelecektir. Bazı bölgelerde yoğurt da sürülmesi tavsiye edilir. Böcek ısırıkları için olan solüsyon varsa daha iyi olur.
- Arının soktuğu veya böceğin ısırdığı bölge yıkanmalıdır.
- Derinin üzerinden arının iğnesi görünüyorsa çıkarılır.
- Soğuk uygulama (soğuk su) yapılır. Amonyak vb. kullanılmaz.
- Eğer ağızdan arı sokmuşsa, solunumu güçleştiriyorsa kişinin buz emmesi sağlanır.
- Ağız içi sokmalarında ve alerjisi olanlar için tıbbi yardım istenir.
- Böceğin resmi çekilmelidir.
Kenelerin güçlü çeneleri vardır. Vücutlarını koparsanız bile çeneleri derinin altında kalarak iltihaplanmalara neden olabilir. Deriye yapışan keneler böcek ilacı ve sigara ateşi ile çekip çıkarmayı denemeyin. En yakın sağlık kuruluşuna gidilmeli ve uzman kişilere danışılmalıdır.
Şekil 2 - Kene ısırması Akrep Sokmaları
Akrep sokması, toprakta çalışanlar arasında oldukça çok yaygındır. Akrep, kuyruğu ucundaki zehir kesesi ve iğnesi ile sokarak zehirler. Akrep sokmalarının etkisi; akrebin türüne, boyuna, yaşına, cinsiyetine, saldırganlığına, mevsime, sokulan kişinin alerji hassasiyetine, yaşına, sokulan bölgenin hayati fonksiyonlara sahip organlara yakınlığına göre değişmektedir. Bilhassa kalp ve solunum rahatsızlıkları olan insanlar akrep sokmalarından fazla etkilenmektedir. Aslında iğnenin sokulan organda bıraktığı deliğin derinliği de zehirlenmenin etkisini belli eder. Eğer iğne kemiğe denk gelmişse alttaki yumuşak dokulu kısımlara ulaşamadığından çok daha az etki bırakır. Bütün akrepler, nörotoksik (merkezi sinir sistemini etkileyen) bir zehre sahiptir. Ancak bazı ekzotik türler sitotoksik (hücreleri etkileyen) zehre sahiptir.
- Hasta sakinleştirilir.
- Sokmanın olduğu bölge hareket ettirilmez.
- Hasta ya da yaralı yatar pozisyonda tutulur.
- Sokulan bölgeye soğuk uygulama yapılır.
- Sokulan yerin dört parmak üst bölümüne dolaşımı engellemeyecek şekilde bandaj uygulanır.
- Turnike uygulanmaz.
- Yara üzerine hiçbir girişimde bulunulmamalıdır. (Kesilmez, emilmez, vb.)
- Tıbbi yardım istenir. (112)
Şekil 3 - Akrep sokması