Karadeniz’in en önemli kentlerinden olan Trabzon’da tarihi bir mekan ile tekrar sizlerleyiz. Bu içeriğimizde Trabzon Ayasofya Müzesi ve Camii hakkında detaylı bilgiler vereceğiz. Bu tarihi mekanı olur da ziyaret etmeyi düşünürseniz, hazırladığımız bu içerik sizlere bir rehber olarak hayli yardımcı olacaktır.

Trabzon Ayasofya Müzesi Hakkında Genel Bilgiler ve Kısaca Tarihi

İstanbul'un Latinler tarafından işgal edilmesi ile oradan kaçmak zorunda kalan ve Trabzon'a gelerek 1204 yılında yeni bir devlet kuran Kommenos aile üyesi Kral I. Manuel tarafından 1260 yılı civarında manastır kilisesi olarak yaptırılmış Trabzon Ayasofya.

Eski dönemlerde Azize Sofya Kilisesi olarak da anılan bu yapı, Trabzon’un Ayasofya mahallesinde yer alıyor. Trabzon’un 1461 yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından fethi gerçekleşene kadar önemli kiliselerden biri olan Ayasofya, bu fetihten sonra da önemini korumuş ve faaliyetine devam etmiş.


1584 yılında camiye çevrilen yapı 1963 yılına kadar Müslümanlar tarafından ibadethane olarak kullanılmış. Bu dönemlerde ibadete kapatılan mekan 2013 yılında tekrardan Müslümanlara ibadete açılmıştır.

Ayasofya "Kutsal Bilgelik" anlamına gelen “Hagia Sophia” teriminden türüyor. Trabzon Ayasofya Müzesi, en güzel Bizans kilise örneklerinden biri olma özelliğine sahip. Kare haç planlı olarak inşa edilen yapının yüksek bir kubbesi bulunuyor.

Güney, kuzey ve batı olmak üzere üç kirişi var. Ayasofya’nın batısında bulunan Çan Kulesi ise İngiliz bir seyyah ve araştırmacı olan G. Finlay tarafından 1427 yılı olarak tarihlenmiş. Üstün bir işçiliğe sahip taş plastikler, hem Hıristiyan sanatı hem de Selçuklu dönemi İslam sanatı izlerini barındıran bir özelliğe sahip.

Ayasofya bilinen ilk restorasyonunu 1864 yılında yaşamış. I. Dünya savaşında Rus askerleri tarafından işgale uğrayan Ayasofya, askeri amaçlı depo, hastane ve benzeri amaçlarla özensizce kullanılmış. Savaş sonrası işgalden kurtarılan yapı yeniden cami olarak kullanılmaya başlanmıştır.

1958 ile 1962 yılları arasında Edinburg Üniversitesi ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ortak çalışmasıyla tekrardan restore edilmiş ve 1964 yılından itibaren müze olarak faaliyet göstermeye başlamış.

Her ne kadar kısmi restorasyonlar yapılmış olsa da Ayasofya, köklü tarihi geçmişi, yüksek kasnaklı kubbesi, merkezi planlı yapısı, çokgen ve dairesel apsisleri, gösterişli portikleri, muhteşem taş işçiliği ve freskleri ile birlikte tarihi değerinin yanında sanat tarihi yönünden de çok önemli bir yapıt olarak günümüze kadar gelebilmiş nadide eserlerden.

1993 yılında yapılan kamulaştırma çalışması ile Ayasofya Müzesi alanına dahil edilen 900 metrekarelik arsa sayesinde bu güzide yapı nihayet kendisine yakışır bir düzenlemeye kavuşturulmuş. Her yıl yerli ve yabancı binlerce turisti ağırlamakta olan Ayasofya çevresindeki alanda, ayrıca yöresel yemeklerin sunumu, kahvaltı ve benzeri hizmetler de veriliyor.

Ayrıca dış çekim fotoğraflar için ideal bir yer olan Ayasofya gelin ve damatların da hayli rağbet gösterdiği uğrak bir mekana dönüşmüş durumda.

Meraklısına Müze İçerisinden Detaylı Tasvir

Ayasofya’nın en görkemli cephesini ise güney cephesi oluşturuyor. Bu cephede Hz.Adem ile Hz. Havva'nın yaratılışı, bir fiz halinde ve kabartma olarak anlatılmış.

Trabzon'da yaklaşık 257 yıl civarında hüküm sürmüş olan Komnenosların sembolü olarak bilinen tek başlı kartal motifi, güney cephesinde bulunan kemerin kilit taşı üzerinde yerini almış. Ayasofya’nın ana kubbesinin altına denk gelen kısımda ise mermerden yapılmış oldukça renkli bir yer mozaiği bulunuyor.

Ayasofya süslemelerinin önemli kısmını oluşturan fresklerde ise İncil'de geçen konular resmedilmiş. Kubbede Hz. İsa'nın tanrısal yönünü aksettiren bir tasvir bulunuyor. Bunun alt kısmında bir kitabe kuşağı var ve onun hemen altında ise melekler frizi isimli süsleme bulunuyor.

On iki havari de ihmal edilmeyip pencere aralarında tasvir edilmiş. Hz. İsa'nın doğumu, vaftizi ve çarmıha gerilişi ile kıyamet günü gibi değişik sahne kompozisyonları daçeşitli kısımlarda yer alıyor. Kuzey duvarındaki kapının hemen üzerinde dört azizin işlemesi bulunuyor. İncil'in yazarlarını temsil eden dört sembole ise Narteksin merkezinde yer verilmiş.

Trabzon Ayasofya Müzesi Ne Zaman Ziyaret Edilebilir?

Haftanın her günü açık olan Ayasofya Müzesi, istenilen saatte ziyaret edilebilmektedir.

Girişi ücretsiz olan Ayasofya, namaz vakitlerinde cami kısımda cemaat ile namaz kılındığından dolayı namaz bitene kadar sadece ibadet için gelenlere hizmet vermektedir.

Namaz vakitleri dışında turistik amaçlı gelen ziyaretçiler de müze ve camiyi diledikleri gibi gezebilmektedir.

Trabzon Ayasofya Müzesi Nerede? Trabzon Ayasofya Müzesi’ne Nasıl Gidilir?

Trabzon merkezinde Ayasofya Mahallesi sınırları içerisinde bulunan Ayasofya Müzesi, sahile yaklaşık olarak 100 metre uzaklıkta yer alıyor.


Çevresine göre hakim bir tepeye inşa edilmiş olan Ayasofya, ziyaretçilerine aynı zamanda teras seyri tadında bir manzara zevki de sunuyor. Bu tarihi yapı, sahil yolunda bulunan ve Ayasofya Kavşağı olarak bilinen kavşaktan 100 metre içeride tepe bir noktada yer alıyor.

Ayasofya, ulaşımı en kolay yerlerden biri olduğundan, bir çok hattın dolmuşu veya belediye otobüsü ile her vakit çok rahat bir şekilde mekana ulaşmanız mümkün.