Doğada Hava Tahmini
Doğa hava tahminleri birçok insanı ve birçok faaliyeti etkiler. Bizim üzerimize gelen hava yüzlerce km uzunluğunda ve birçok büyük alanların üzerinden (değişim ve gelişimle) geçerek gelirler. Doğa sporları yapanların genellikle doğayı gözlemleyerek yaptıkları tahminler hayat kurtarır durumlardır. Bu yüzden doğaya çıkan birinin
pratik hava tahmini yöntemlerini bilmesi çok önemlidir. İnternet sayesinde birçok hava tahmin istasyonunun web sayfalarına girip ileriki dönemin tahminleri alınabilir. Ancak iş bu kadarla bitmez. Doğada her an değişebilen hava durumunu izciler, dağcılar, kurtarma personelleri ve doğada bulunanlar kendileri de çok iyi analiz edebilmelidirler. Kamplarda ya da acil durumlarda faaliyetlerini bu tahminlerine göre planlayabilirler. Doğada havanın bozup bozmayacağını, yağmurlu, rüzgarlı veya fırtınalı olup olmayacağını anlamak kolaydır.
Doğada bulunmuş kimseler havanın yatay (rüzgarı) tanırlar, ama hava ayrıca yükselir ve alçalır. Bu hareketi sonucunda bulutlar oluşur ve dağılır. Hava soğuyunca yoğunlaşır ve çöker, hava basıncı artar. Hava ısınınca da yoğunluğu azalır ve yükselir. Isı farklılıklarının sonucu olan bu basınç farlılıkları sonucunda hava hareket eder – buna da rüzgar denir. Hava genellikle bir yüksek basınç alanından alçak basınç alanına hareket eder.
Şekil 1 Genel rüzgar kuşakları haritası İyi Hava Belirtileri
- Gökyüzü koyu mavi görünürse, güneş doğarken parlak ve hafif sisli bulunursa, gökkuşağı akşam görünürse, güneş ay etrafında büyük hâle olursa bu durum havanın iyi olacağına işarettir.
- Otların üzerindeki çiğ iyi havayı müjdeler. Çiğ olayı havanın kuru ve açık olduğu zaman da gerçekleşir.
- Havanın sisli bulunması, sükunetli olacağını gösterir.
- Arıların kovandan çıkıp uçmaları havanın güzel olacağına işarettir.
- Yağmurdan sonraki rüzgar da havanın düzeleceğine işarettir.
- Gece yıldızlar çok parlak sabahta gökyüzü koyu mavi görünüyorsa hava iyi olacak demektir.
- Ateşin dumanı yukarıya doğru düz olarak yükselirse yüksek hava basıncın olduğu ve havanın güzel olacağına işarettir.
- Akşam kırmızı olan bir gökyüzü iyi havanın belirtisidir. Havadaki toz partikülleri göründüğü zaman kırmızı rengin oluşmasına neden olur.
- Kırlangıçlar yükseklerde uçarsa bir sonraki günün yağmurlu olmayacağı anlaşılır. Böyle havalarda kırlangıçlar hava akımları ile yükselen böcekleri yükseklerde yakalarlar. Yani bu durum yüksek hava basıncına işarettir. Yüksek hava basıncı ise iyi hava demektir.
Şekil 2 Yüksek basıncın oluşumu Kötü Hava Belirtileri
- Sabahları kırmızı bir gökyüzü toz yüklü bir havanın doğuya doğru çekilip yerini batıdan gelen nem yüklü havaya bıraktığını gösterir.
- Doğada otların aniden dikelmesi de havanın bozacağı ve yağış geleceğine işarettir.
- Doğada bulunan yabani hayvanların ve kuşların aniden kaybolması ve uzaklaştıkları yönün tersinden gelen kötü havaya işarettir.
- Aniden bir rüzgar çıkması da havanın basınç farkından dolayı bozacağına işarettir.
- Bazı kişiler romatizma ağrılarının artmasıyla havada yağış olacağını hissedebilirler.
- Ateşin dumanı yükselmeden dağılıyorsa alçak basınca ve kötü havaya işarettir. Otlar sabah kuru ise, üzerinde çiğ yoksa kötü hava geliyor demektir.
- Güneş doğarken gökyüzünün kırmızı olması, gökkuşağının sabahleyin görünmesi, Ay'ın etrafında küçük bir çember bulunması yağmura işarettir.
- Güneş doğarken kırmızı görünmesi, batarken gökyüzünün kırmızı olması rüzgara işarettir.
- Güneşin soluk ve dumanlı doğması, Ay'ın parlak olması, bulutların beyaz olması, güneş ve Ay'ın etrafında bir kavis bulunması fırtınaya işarettir.
- Kırlangıçların toprağa yakın uçmaları böceklerin alçak hava basıncı nedeni ile toprağa yakın olduğunu gösterir. Alçak hava basıncı ise kötü hava demektir.
Şekil 3 Kötü hava oluşumu