Fotoğraf: turkyahudileri.com Üsküdar'a bağlı Kuzguncuk, bugün hala bir Boğaziçi köyü özelliğine sahip. Tamamı olmasa da korunmuş mimarisi, üç dinin mabetlerinin yan yana olması, hoşgörülü halkı ile tam bir imparatorluk bakiyesi...
Bet Yaakov, bilinen adıyla
Kuzguncuk Sinagogu, buranın önemli değerlerinden. Kuzguncuk, Avrupa Musevileri tarafından "Kutsal Topraklara varmadan önceki son durak" olarak kabul edilir. Ve Musevi inancında herhangi bir nedenle vaat edilmiş olan topraklara gidemeyenlerin hiç değilse bir kere dahi olsa burayı görmeyi veya Kuzguncuk'a yerleşip orada gömülmeyi vasiyet ettikleri bilinir. Bu nedenle yerleşimde geniş bir Musevi Mezarlığı bulunuyor.
Yaklaşık 630 yıllık mezar taşlarının varlığı, durumun tarihi kanıtı. Örnekleri çeşitlendirelim; 1933 yılında yapılan sayıma göre 580 hanede 4 bin kişinin yaşadığı ve bu nüfusun büyük çoğunluğunu Yahudilerin oluşturduğu da kayıtlarda mevcut. Geri kalanları da sırasıyla Rumlar, Müslümanlar ve Ermeniler meydana getirirmiş.
İstanbul'daki önemli Yahudi yerleşim yeri olan Kuzguncuk'un, bütün din mensuplarının saygı ve sevgi bağlarıyla bir arada yaşadığı, komşuluk ve dostluk ilişkilerinin mükemmel olduğu, bu dünyadan bir parça olmaktan daha çok, cennetten bir parça olarak görüldüğü, burada yaşamış olanların ve ziyaret etmiş kişilerin ortak görüşüdür.
1865 yangınında, Kuzguncuk harabeliğe döner. 500 ev ve dükkan kül olur. Bu yangından sonra Şirket-i Hayriye vapurlarının yanaşabilmesi için yapılan iskele, semtin ekonomik ve toplumsal yapısını değiştirir ve burada başlayan değişimin ilk basamağı olur.
Bet Yaakov Sinagogu, 1878 senesinde inşa edilir. Kuzguncuk'taki Yahudi yerleşimi zaman içinde çeşitli yerlere yerleşmelerine rağmen Kuzguncuklu Museviler, Cumartesi sabahları Şabat ayini için buraya gelip; ibadetlerini yapıyorlar. İbranice iş bırakma anlamına gelen 'Şabat'
; Yahudilerin dinlenme günü addediliyor. İnanışa göre Tanrı, dünyayı altı günde yaratmış, yedinci gün dinlenmiştir. İşte, o gün Yahudilere armağan edilen gündür.
Bir ara cemaatinin kalmaması nedeniyle kapatılmak zorunda kalan Bet Yaakov Sinagogu, 1980 senesinde yeniden ibadete açılır. Kapısının üzerindeki altı köşeli Hazret-i Davut yıldızı ya da Müslüman terminolojisindeki adıyla Mühr-ü Süleyman görülmeye değer. Bet Yaakov Sinagogunda bugün, sabah duaları, sünnet, 'vijola' adı verilen yeni doğan kız ve erkek çocuklar için yapılan tören, 'bat mitzva' denilen kız çocukların dini doğum günlerinin kutlanması ve cenaze programlarının tertip edilmesi gibi hizmetler devam ediyor.
Sinagogun resmi sitesinde geçen şu ifadeler ne kadar da manidar: "Asırlar boyunca Yahudi, Müslüman, Rum ve Ermenilerin bir arada yaşadığı, havası, suyu, ağaçların gölgeleri, kapı önleri ve deniz kenarında yapılan muhabbetleri, iklimi güzel bir yerleşim birimi olarak bilinirmiş Kuzguncuk..."
Kuzguncuk Sinagogu Nerede, Nasıl Gidilir?
Üsküdar meydandan Çengelköy istikametine giden bütün otobüsler Kuzguncuk'tan geçiyor. Ama tavsiyemiz Üsküdar'a geldikten sonra o yolu yürümeniz. Zira kaldırımı adımladıkça; Boğaziçi'nin hülya saatlerini hissedeceksiniz.