Soğanlı; Göreme ve Ihlara’yla birlikte Kapadokya’nın en önemli üç vadisinden biri. Burada da duvarları yüzlerce yıl önce resimlerle süslenmiş kilise ve manastırlar var. Soğanlı kaya kiliseleri kadar köylü kadınların ürettikleri bez bebekleriyle de ünlenmiş.


Soğanlı’da Roma döneminden beri yerleşimin olduğu biliniyor. Romalılar bu kaya konilerini mezar olarak kullanmış; kolayca işlenebilen kayalar Soğanlı’nın Hıristi­yanlığın ilk yıllarından itibaren keşiş yatağı olmasını sağlamış. Tehlike anında keşişler yakınlardaki Derinkuyu gibi yer altı kentlerine sığınıyormuş. Bizans döneminde Soandos olarak adlandırılan Soğanlı 200 kadar kilise ve manastırın bulunduğu önemli bir dini merkez imiş.

Soğanlı’da Gezilecek Yerler

Soğanlı köyüne girildikten sonra kuzeye ve batıya doğru uzanan iki büyük vadi başlıyor. Köy meydanının arkasında da bir vadi var. Soğanlı Vadisi’nde elliden fazla kaya kilisesiyle binlerce kaya oyuğu var. Ancak bu kiliselerden on tanesi gezilebiliyor, diğerleri ya erişilemez noktalarda bulunuyor ya da girişleri örülerek kapatılmış ve güvercinlik olarak kullanılıyor. Vadinin tamamı Soğanlı Açık Müzesinin sınırlarına katılmış ve köyün içine bilet kesilerek girilebiliyor.

Tokalı Kilise

Kayseri yönünden köye gelirken ilk olarak Tokalı Kiliseyle karşılaşılıyor. Ana­yoldan elli basamaklı bir merdivenle çıkılan kilisenin resimleri büyük ölçüde hasar görmüş.

Köyün meydanının arkasındaki vadide Ballık Kilise ve Geyikli Kilise, kuzeye doğru uzanan vadide Karabaş Kilise, Yılanlı Kilise, Kubbeli Kilise ve Saklı Kilise, batıya doğru uzanan vadinin sonunda da Tahtalı Kilise yer alıyor.

Karabaş Kilise

En güzel resimlere sahip kiliseler kuzeydeki vadide bulunuyor. Karabaş Kilise köye yakın bir noktada yer alıyor. Burası resimleri büyük ölçüde korunmuş bir kilise ve yemekhane gibi mekanlardan oluşuyor. Kilisenin duvarındaki bir yazıtta duvarlarının 1061 yılında İmparator Konstantinos Doukas döneminde komutan Mikhail Skepidis, Rahibe Katherina ve Keşiş Nphonos tarafından süslendiği anlatılıyor. Bu kilisenin ilerisinde de Yılanlı Kilise adlı bir başka manastır bulunuyor.

Saklı Kilise

Vadinin karşı yakasında Kapadokya’da benzeri pek görülmeyen bir kaya kilisesi yer alıyor. Zira burada büyük bir peri bacası içten de, dıştan da yontularak kubbeli bir kiliseye benzetilmiş. Kubbeli kilise dıştan Ermeni kiliselerini andırıyor, bu durum yapımında çalışan Ermeni ustalara bağlanıyor. İki katlı manastırın ana kilisesinin duvarları son derece güzel fresklerle süslü. Küçük Kubbeli Kilisenin alt katı, Saklı Kilise olarak adlandırılıyor.

Tahtalı Kilise

Soğanlı köyünün batısındaki vadinin sonunda da halk arasında Tahtalı Kilise olarak ta bilinen Hagia Barbara Kilisesi yer alıyor. Bu kilise Soğanlı Vadisinin en iyi korunmuş fresklerine sahip. Hagia Barbara Kilisesi’nin 11. yüzyılın başında resimlendiği sanılıyor.

Soğanlı Bez Bebekleri

Meksikalıların hasır şapkalı bebekleri, Rusların Matruşkaları varsa bizde de Soğanlı bebekleri var. Aslında bu iş bir rastlantı sonucu başlamış, yoksul bir köy olan Soğanlı’da anneler çocuklarına oyuncak alamadığı için ağaç parçası ve bez gibi malzemelerden bebekler yaparlarmış. Bu bebekler 1960'lı yıllarda yolu Soğanlı’ya düşen bir turistin ilgisini çekmiş ve para vererek bir bebek satın almış.

Bebek para edince diğer kadınlar da ya­pıp turistlere satmaya başlamış. Sonra iş büyümüş, bir kooperatif kurup bebekleri pazarlamaya başlamışlar, şimdi yaklaşık 50 aile bez bebek üretimiyle uğraşıyor. Artık Kapadokya’nın her köşesinde satılan Soğanlı bebeklerinin patentini de almışlar. Gelin kız, yün eğiren kız, bebekli ve testili gibi birçok modeli var Soğanlı bebeklerinin.

Eski Cami

Soğanlı Vadisi’nin kuzey ucundaki Başköy, Ortaköy ve Güzelöz köylerinde de Bi­zans dönemine tarihlenen duvarları resimlerle süslü kiliseler bulunuyor. Ortaköy’le Güze­löz arasında 7, Güzelöz’ün batısında da 6 kaya kilisesi var. Güzelöz köyündeki Eski Cami’de 6. yüzyılda inşa edilmiş Hagios Eustathios adlı eski bir kilise.

Erdemli Vadisi

Yeşilhisar civarında başka kaya kiliseleri de var, bunların ilki ilçeye 5 km uzaklıktaki Erdemli köyünde. Köyün içinden başlayan yaklaşık 1 km uzunluğundaki Erdemli Vadisi’nde bulunan kiliselerin on kadarı fresklerle süslü. Buradaki kiliselerde Soğanlı’dakilerle benzerlik taşıyor ve resimlerin tekniğinden kiliselerin 10. yüzyılda resimlenmeye başladığı anlaşılıyor.

Keşlik köyünde de resimlerle süslü birkaç kaya kilisesi ve köyün batısındaki Karatepe’nin yamaçlarında yeraltı yerleşimi olduğu sanılan kayalara oyulmuş mekanlar var.

Sultansazlığı Sulak Alanı

Yeşilhisar’la Develi arasında Türkiye'nin en önemli doğa alanlarından biri bulunuyor. 301 kuş türünün barındığı Sultansazlığı Sulak Alanı tatlı, tuzlu, hafif tuzlu göller ile geniş bataklık ve bozkır ekosistemlerinden oluşuyor. Sulak alan Erciyes Dağı ve Toroslar’dan doğan dereler ve yeraltı sularıyla besleniyor. Ekosistemin kalbini Yay Gölü ve yazın büyük ölçüde kuruyan kuzeydeki Çöl Gölü oluşturuyor. Bu iki sığ tuz gölünün derinliği ve kapladığı alan mevsime bağlı olarak değişiyor. Sultansazlığı’nın güneyinde bulunan sazlığın içinde de Sarp, Eğri ve Camız gölleri yer alıyor.

Yapmadan Dönme!
» Sultansazlığı'nı görmeden,
» Erdemli Vadisi'ni gezmeden,
» Soğanlıdaki isimsiz kiliseleri keşfetmeden,
» Bez bebeklerden almadan, DÖNME!

Soğanlı Vadisi Nerede, Nasıl Gidilir?

Yeşilhisar- Ürgüp karayolundan 5 km içerideki Soğanlı; Kayseri'ye 80 km, Yeşilhisar'a 15 km ve Ürgüp'e 45 km uzaklıkta. Yeşilhisar'a demiryoluyla ulaşmak olanaklı. En yakın havaalanı Kayseri'de.