Alaçatı denizden 3 km içeride kurulmuş; kuzeyinde tropik sahilleri andıran kumsalıyla ünlü Ilıca Plajı, güneyinde sürekli esen rüzgarına rağmen dalgasız deniziyle Alaçatı limanı, batısında zeytinlikler ve üzüm bağlarıyla kaplı Karadağ yer alıyor.

Alaçatı şirin sokakları, taş evleri ve yel değirmenleriyle kendi halinde bir yaşam sürerken 2000’li yılların başında keşfedildi; bir yandan sörf tutkunlarının merkezi haline gelirken, diğer yandan Türkiye'nin en çok rağbet gören tatil yörelerinden biri oldu.

Alaçatı Tarihi

Osmanlı döneminde Alaçatı kıyıdan içeride Karaköy olarak bilinen yerdeymiş, burası bir veba salgınından sonra terk edilmiş ve şimdi birkaç hanelik bir mezraya dönüşmüş. 1830’lu yıllarda Sakız Adalı Rumlar Çeşme Yarımadasına çalışmaya getirilmiş; o yıllarda Alaçatı'nın güneyi bataklıkmış. Rum işçilere bataklığı kurutmak için Alaçatı Limanına dek uzanan bir kanal açtırılmış. Rumlar Alaçatı'yı şimdiki yerinde kurmuşlar.


Türklere ait arazileri ekip biçmeye başlamış; bir yandan da bağcılığı geliştirmişler. Bir süre sonra Alaçatı, şarabıyla ünlü önemli bir ticaret merkezi haline gelmiş. Çoğu Rum olan nüfusu 12 bine ulaşmış ve 1873 yılında belediye örgütü kurulmuş. Balkan Savaşı yıllarında Kosova ve Bosna’dan; mübadele yıllarında da Selanik, Kavala, Gi­rit ve İstanköy’den gelen Türkler Alaçatı'ya yerleştirilmiş; Alaçatı Rumları ise Girit’in Kandiye kentine göç etmiş. Balkanlardan gelen Türkler üzüm bağlarını söküp tütüncülük yapmaya başlamışlar, bildikleri uğraş buymuş çünkü. Ancak tütün iyi para etmediği için Alaçatı fazla gelişmemiş, bu sayede eski evlere de dokunulmamış.

Alaçatı’nın Tarihi Yapıları

Alaçatı; iki ya da tek katlı taş Rum evleriyle, Arnavut kaldırımlı dar sokaklarıyla tipik bir Ege kasabası. Alaçatı taşı adı verilen taştan yapılan evler, kışın sıcak yazın da serin tutuyormuş. Bozulmamış mimari dokusu her yıl binlerce kişiyi Alaçatı'ya çekiyor, kimileri bu cazibeye kapılıp Alaçatı'ya yerleşiyor. Kentsel sit ilan edilen Alaçatı'da mimari dokuyu bozacak inşaatların yapılmasına izin verilmiyor. Restore edilen eski Rum evlerinin çoğu şimdi otel, lokanta ya da dükkan olarak kullanılıyor.

Alaçatı Çarşısında artık birbirinden ilginç ürünlerin satıldığı dükkanlar var; Cumartesi günleri kurulan köy pazarıyla, Pazaryeri Camisinin önündeki meydanda Cumartesi ve Pazar günleri kurulan antika pazarı da görülmeye değer. Meryem Ana Rum Kilisesi mübadeleden sonra camiye çevrilmiş ve Pazaryeri Camisi olarak adlandırılmış; Hacı Memiş Ağa Camisi de Alaçatı'nın önemli tarihi yapılarından.

Yılın üç yüz günü esen rüzgar Alaçatı'nın hem kaderini hem de çehresini değiştirmiş. Rumlar Alaçatı'nın girişindeki tepeye 19. yüzyılın sonunda un öğütmek için dört yel değirmeni inşa etmiş, şimdilerde ise Alaçatı sırtlarını devasa rüzgargülleri kaplıyor. Türkiye'nin ilk rüzgar enerjisi santrali 1998 yılında burada kuruldu. Rüzgar, Alaçatı'yı önemli sörf merkezinden biri de yaptı. Sörf için rüzgar şart, ama bir yandan da denizin fazla dalgalı olmaması gerekiyor. Alaçatı yat limanının yanında, 500 metre boyunda ve 330 metre eninde insan boyunu geçmeyen sığ bir alan bulunuyor. Burada rüzgar denizden karaya paralel esiyor ve dalga yapmıyor. Yüzme bilmeyenlerin bile sörf öğrenebilmesi için uygun bir yer olan Alaçatı'da 10 tane sörf okulu var, okullarda her türlü sörf malzemesi bulunuyor, malzeme kiralayıp 15 saat çalışarak ortalama 5 günde sörf öğrenmek olanaklı.

Alaçatı'da otuz yıl önce yapılmaya başlanan sörf şimdi yılda 10 milyon dolara ulaşan bir sektör yaratmış. Limanın çevresi ünlü mekanlar, oteller, dükkanlar ve beachlerle dolu; bütün bunlar Alaçatı'nın dünyanın en önemli yedi sörf merkezinden biri haline gelmesini sağlamış.

Yapmadan Dönme!

» Alaçatı sokaklarını keşfetmeden,
» Meydanda cumartesi-pazar günleri kurulan antika pazarını dolaşmadan,
» Sörf yapmayı öğrenmeden,
» Plajların keyfini çıkarmadan,
» Çeşme kumrusu ve sakızlı dondurma yemeden, DÖNME!

Alaçatı’da Ne Yenir?

Alaçatı'nın bir başka özelliği de sakız ağacının Türkiye'de tek yetiştiği yer olması, burada belediyenin bakımını yaptığı üç yüze yakın sakız ağacı var. Sakız; rakı, dondurma, reçel ve sütlaç üretiminde kullanılıyor ve ana vatanı adından da anlaşılacağı gibi Sakız Adası. Alaçatı'nın tatlı ve sert kavunu da çok ünlü, Çeşme kavunu olarak bilinen kavun daha çok Alaçatı'da yetiştiriliyor.

Alaçatı Nerede, Nasıl Gidilir?

Alaçatı; İzmir'e 70 km, Çeşme'ye 7 km uzaklıkta. Alaçatı'ya İzmir-Çeşme otobüsleriyle kolayca ulaşabilirsiniz. Alaçatı'dan plajlara, Ilıca'ya ve Çeşme'ye dolmuş seferleri yapılıyor.