Yeni Foça'nın sırtında Şaphane Dağının Gencerlik Körfezi'ni kuş bakışı seyreden bir yamacında güzeller güzeli Kozbeyli köyü yer alıyor. Köyün geçmişi en azından altı yüzyıl öncesine dayanıyor, eski taş evleri, camisi ve tarihi kalıntılarıyla zaman tanıklık ediyor. Çam ormanları ve yüzlerce yıllık zeytin ağaçlarıyla çevrilen köyün etrafı adeta bir cennet gibi.

Kozbeyli Tarihi

Kozbeyli köyünün ilk olarak 14. yüzyılda Saruhanoğluları Beyliği döneminde Yolmuç olarak adlandırılan mevkide kurulduğu kabul ediliyor. Kozbeyli'ye yaklaşık 3 km uzaklıktaki bu yerleşim üç yüz yıl kadar önce terk edilmiş ve köy şimdiki yerine taşınmış. Yolmuç'ta ev, yağhane, hamam yıkıntılarıyla Osmanlı döneminden kalma mezar taşları görülüyor.


Kozbeyli köyünü, hakkında fazla bilgi bulunmayan Kuzubeyi adlı bir derebeyinin kurduğu söyleniyor. Köyün adı da buradan geliyor, Kuzubeyi zaman içinde Kozbeyli'ye dönüşmüş, ama civar köyler köyü hala Kuzbeyli olarak adlandırıyor. Caminin yanında yer alan Kocakule'nin de Kuzubeyi'nin kulesi yani bir tür şatosu olduğu kabul ediliyor. Kocakule aynı zamanda küçük bir kale gibiymiş, duvarlarındaki mazgallar da bunu gösteriyor, yakın çevrede bunun gibi kule evlere sıkça rastlanıyor.

Dibek Kahvesi

Son yıllarda turizmle tanışan Kozbeyli köyü dibek kahvesi ve zeytinyağıyla ünlenmiş, yakında ikinci Şirince olacak gibi gözüküyor. Köyün meydanında antikacıdan yöresel yemeklerin pişirildiği lokantalara kadar birçok turistik işletme açılmış bile. Pazar günleri köy meydanında oldukça renkli bir pazar kuruluyor; köylüler sebze, meyve, bal, tereyağı gibi doğal ürünler satıyor. Meydanın kalbi aynı zamanda köyün en eski kahvesi de olan Şakir’in Dibek Kahvesi. Köyün simgesi olan Dibek kahvesi Türk kahvesinden biraz farklı tarzda kavrulup öğütülüyor. Çiğ kahve odun ateşinde kavruluyor, sonra yüz yıllık havanda dövülüp pişiriliyor. Köyü dolaşmaya burada soluklanıp bir kahve içtikten sonra başlamak gerek.

Kozbeyli'de Gezilecek Yerler

Köydeki tarihi kalıntıların hemen hemen hepsi Yukarı Mahalle'de. Şakir'in kahvesinden camiye doğru çıkıldığında önce Kuzubeyi'nin ünlü kulesine, sonra da tarihi camiye ulaşıyor. 17. yüzyılda inşa edildiği sanılan cami son derece zarif süslemelere sahip. Camiden daha da yukarılara doğru çıkıldığında Kocakayalar olarak anılan enfes manzaraya sahip bir mevkiye varılıyor. Burada Namazlıkaya olarak adlandırılan kayalara oyulmuş bir lahit kalıntısı var. Köy çevresinde çoğu definecilerce tahrip edilmiş Gavurkayası, Kayaarası gibi başka kaya mezarları da bulunuyor.


Caminin hizasında köyün eski Rum mahallesi yer alıyor. Kozbeyli köyü mübadeleye kadar Türklerle Rumların barış içinde yaşadığı yerlerden biriymiş. Kozbeyliler Rumların gariban olduğunu ve köye sonradan yerleştiklerini anlatıyorlar Türk evlerinin daha gösterişli oluşu bu tezi kanıtlıyor. 20-25 haneden oluştuğu bilinen Rum Mahallesi SİT alanı ilan edilerek korumaya alınmış, ancak terk edilmiş evlerin çoğu çoktan yıkılıp gitmiş.

Kozbeyli yakın zamana kadar göç veren bir köy iken şimdi göç alan bir yer olmuş, başta emekliler olmak üzere köyün büyüsüne kapılan birçok insan buraya yerleşip, yaşamaya başlamış. Köy böylece tekrar canlanıp turistik bir yer olmaya başlamış.

Yapmadan Dönme!

» Kuzbeyli Kulesini görmeden,
» Dibek kahvesi içmeden,
» Kocakayalarda manzarayı seyretmeden, DÖNME!

Ne Yenir?

Kozbeyli'de her çeşit deniz ürününü bulmak olanaklı. Yoğurtlu Balık, Kalamar Dolması, Balık Dolması, Balık Paçası, Kuzu Etli Enginar, Zeytinyağlı Enginar Dolması buraya özgü yemekler arasında.

Kozbeyli Köyü Nerede, Nasıl Gidilir?

Kozbeyli köyü İzmir'e 55 kilometre uzaklıkta. Köye ulaşmak için Çanakkale yolu üzerindeki Foça'ya da Yeni Foça ayrımlarından sapmak gerek. Foça ayrımından sapıldığında 15 km sonra Gerenköy ayrımından dönülüyor ve yaklaşık 5 km sonra Kozbeyli’ye ulaşılıyor.