Osmanlı'nın ikinci başkenti olan Bursa tarihi çarşıları, camileri, padişah türbeleri, külliyeleri, kaplıcaları ve yaz-kış dolup taşan Uludağ'ıyla çok önemli bir kent. Kent merkezi kadar köyleri de ilgi çekici. Bunlardan biri de Osmanlı sivil mimarisinin en güzel örneklerini barındıran Uludağ'ın eteklerindeki Cumalıkızık. Son yıllarda birçok film ve diziye ev sahipliği yapan Cumalıkızık köyünün çevresindeki diğer kızık köyleri gibi Ertuğrul Gazi zamanında kurulduğu kabul ediliyor.


Ankara yolundan köye ulaşan asfalt yol, köyün girişinde yerini taşla döşeli bir yola bırakıyor. Köyün eski mezarlığının içinden geçen yolla köy meydanına ulaşılıyor. Ulu çınar ağaçların gölgelediği meydanda köylülerin kurduğu tezgahlar sıralanıyor. Burada kaynak sularıyla yetiştirilmiş organik meyve ve sebzelerle tarhana, reçel, salça ve erişte gibi el emeği ürünler satılıyor.


Meydandan köyün içine giden dar sokaklar başlıyor. Yassı taş döşeli ve dar sokaklar köyün kurulduğu eğimli araziyle uyumlu. Ancak köyün bir plan içerisinde geliştiği söylenemez, ihtiyaç duyuldukça yeni evlerin yapıldığı ve sokakların geliştiği anlaşılıyor.

Köyde hemen hemen herkes birbiriyle akraba olduğu için evler iç içe inşa edilmiş. Aslında Cumalıkızık'ın bugüne dek bozulmamasının sırrı da burada yatıyor. Köylüler asla yabancılara ev ya da arazi satmıyor. Hatta bu köyden olmayan birinin köyde esnaflık bile yapması olanaksız. İşte bu yüzden Bursa'nın diğer köylerinde görülen çarpık yapılaşma, burada görülmüyor.

Eskiden 350 hane olduğu bilinen köydeki evlerin birçoğu bakımsızlıktan yıkıldığı için günümüzde 180 tanesi kullanılıyor. 1980 yılında korunmaya alınan köyde 133 tescilli eser var; bunlardan 128’i sivil mimarlık örneği, ikisi anıtsal yapı (cami ve hamam), ikisi köy meydanındaki çınar ağacı ve biri de caminin doğusundaki çeşme.

Köyün evleri iç içe, ancak evlerin ilk katı ve avlu moloz taştan örülmüş yüksek duvarlarla çevrili. Sokağa bakan pencerelere de dışarıdan evin içinin görülmemesi amacıyla kafesler konulmuş. Evlerin çift kanatlı kapıları ve cumbaları da son derece etkileyici. Pencere önleri renk renk çiçeklerle süslü. Evlerin duvarları çamurla sıvanmış, sıvanın üstünde de çivit mavisi gibi göz alıcı boyalar kullanılmış.

Ahşap direkleri, başlıkları, kemerleri ve kalem işleriyle süslü Cumalıkızık Camisi de görülmeye değer, bu köyün müzesi bile var. Caminin tam karşısındaki etnografya müzesinde köyden toplanmış eşya ve belgeler sergileniyor. İki katlı müzeyi köylüler açıp kapatıyor. Cami ve müzenin karşısında da köyün kahveleri sıralanıyor. Köyün çevresi meyve ağaçlarıyla kaplı. Köyün en ünlü meyvesi ise “ahududu”.

Ne Yenir?

Cumalıkızık köyünün en meşhur yemeği serpme köy kahvaltısıdır. Sabah saat 10:00’dan sonra köy içinde bulunan konaklarda kahvaltı yapabilirsiniz. Yine köyün en meşhur yiyecekleri arasında hamur işleri ve zeytinyağlı yiyecekler öncü durumdadır.

Yapmadan Dönme!

» Dizi filmlerinin çekildiği Kınalıkar Konağını görmeden,
» Etnografya müzesini ziyaret etmeden,
» Köy merkezindeki ulu çınarı görmeden,
» Yassı taş döşeli ve dar sokaklarında yürümeden, DÖNME!

Cumalıkızık Nerede, Nasıl Gidilir?

Cumalıkızık, Bursa'ya 10 km uzaklıkta ve Uludağ'ın eteklerinde bulunmaktadır. Kent merkezinden sürekli olarak Cumalıkızık'a otobüs ve minibüs seferleri yapılıyor.