Özel Barınaklar (Dağ Evleri ve Sığınaklar)
Bu tür barınaklar genellikle taş, beton veya ahşap yapılardır. Genellikle tek kat olurlar. Alp dağlarında bu tür yapılara çok rastlanır. İran’ın en yüksek dağı olan Demavend Dağının 4 bir tırmanış rotasında da büyük dağ evleri bulunmaktadır. Konaklamaları ücretsiz olup temizlik ve bakımları da bölgesel yönetimler tarafından yapılmaktadır.
Sığınaklar isminden de anlaşılacağı üzere genellikle zeminden aşağıda olurlar. Doğada ağzı kapatılmış bir mağarada bu tür bir yapı olabilir, çok güvenle uzun zaman konaklanabilirler.
Dağ Evleri
Gelişmiş ülkelerde artık doğa sporlarına artan ilgi her geçen gün artmaktadır. Yüksek dağlarda trekking doğa yürüyüşü ya da doğa faaliyetleri yapılırken planlı ve plansız olarak dağ evleri kullanılabilir. Turizm bölgelerinde daha çok bulunurlar. Yüksek dağlarda olanları taş ve betondan, ormanlık alanlardakiler ise ağaçtan olurlar.
Dağ evleri veya dağ sığınma kulübeleri kritik noktalarda bulunurlar ve barınmak amacıyla yapılmışlardır. Bunun yanında tamamen doğa sporcularının güvenliği için inşa edilmiştir. Bazen bir orman içerisinde veya kayalık bir sırtın üzerinde olabilirler.
Diğer barınak çeşitlerine göre çok konforludurlar.
Dünyada en fazla dağ evi Alp sıradağlarında bulunmaktadır, 1700’lü yıllarda yapılanları da mevcuttur. Dağ evleri Mutfak, yatakhane ve avludan oluşurlar. Isınmak ve yemek yapmak için içerisin de soba ya da şömine bulunur.
Hayatı idame için içerisinde yiyecek erzak ve su da bulunur. Uyku tulumu ve battaniyeler her zaman kullanıma hazırdır. Haberleşme için de telsiz bulunur. Bu tür barınaklar aynı zamanda kurtarma merkezleridir.
Bizim ülkemizde de dağ evleri bulunmaktadır. Erciyes, Aladağlar, Batı Toroslar ve Ağrı Dağı’nda kullanılabilir durumda dağ evleri mevcuttur.
Sığınaklar
Doğada her türlü tehlikeden korunmak için yapılmış yerlere sığınak denir. Yıldırım düşmesi, yağmur, kar, fırtına ve güneşten korunmak için kısa süreli barınaklardır. Sığınaklar genellikle askeri amaçla yapılırlar. Savaş durumlarında düşmana karşı halkın güvenliğini sağlamaya yararlar. Bir yamaçta veya bir kayalığın altında da olabilir ama günümüzde sığınaklar genellikle şehirlere yakın yerlerde zeminle eşit ya da zeminden aşağıda yapılırlar. Askeri amaçla yapıldıkları için çok sağlam olurlar. Acil durumlarda barınmak esas alınarak yapıldıkları için dağ evleri kadar konforlu olmazlar.